Newspaperarticle


Hans Gulpen, De Gelderlander, 18-05-2003.

Nagelbijten, rugkrabben en vloerkleedplukken op muziek

ARNHEM, 18-05-2003.

René Heid maakt geluidsobjecten. Bergen die jodelen en cd's die kraken als er licht bij komt.
In De Gele Rijder is zondagmiddag een overzicht van zijn werk te zien. En te horen.



De muziek van Af Ursin is niets voor mensen met een nerveuze aanleg. Af houdt niet van ruisende new age-bossen of kabbelende beekjes. Wel van gekras, geknars en geschuur. Van staal op staal, van nagels op een schoolbord, dat werk. Het leek Arnhemmer René Heid een goed idee om een van Af's zenuwslopende composities stevig in te pakken. Hij ontwierp een hoesje van ijzer en liet het in een autospuiterij lakken.

Het vandalismebestendige singletje is morgen te zien in kunstenaarscentrum De Gele Rijder op de Arnhemse Korenmarkt. Temidden van andere merkwaardige geluidsobjecten die door Heid de afgelopen tien jaar werden bedacht en gemaakt. Ursin komt de kleine expositie opluisteren. Heid waarschuwt alvast: "Je kunt er onwel van worden."

Van oorsprong is Heid (38) modevormgever. Hij komt uit het Beierse Regensburg, maar ging eind jaren tachtig in Arnhem studeren omdat de opleiding hier zoveel 'vrijer' was. Met de mode wilde het niet lukken. Wat hij ontwierp werd door sommigen 'visionair' genoemd, anderen vonden het vooral onverkoopbaar. Nu heeft Heid al geruime tijd een eigen label, 'Rund um den Watzmann'. De Watzmann is een berg waar hij als jongen dagelijks tegenop keek.

Rund um den Watzmann geeft niet alleen geluidsobjecten van Heid uit. Daarvan zou de schoorsteen niet kunnen roken. Het is vooral een postorderbedrijf voor abstracte muziek. "Dat is veelal muziek zonder ritme en melodie", legt Heid uit. "Geluiden, maar dan gecomponeerd, en bedoeld om naar te luisteren." Hij distribueert wereldwijd. En verhandelt antiquarisch vinyl, van Stockhausen tot Eno. De website van Rund um den Watzmann is een toevluchtsoord voor verzamelaars van nieuw en oud experimenteel geluid. Waarin welluidende subgenres blijken te bestaan als musique concrète, composities opgebouwd uit alledaagse geluiden, die zijn vervormd en vervreemd. Of plunderphonics, waarbij je flarden van andermans muziek pikt en die weer tot een nieuw geluidswerk samengesmeed. Zo kan het samplen en loopen van het geruis van aanloop- en uitloopgroeven van een lp originele muziek opleveren, die soms nog dansbaar is ook.

Een voorbeeld van musique concrète zijn de 'hydrofoniën' van de Japanner Aube, bouwsels van waterdruppelgeluiden. Heid maakte er een picture disc van, een vinylschijf om naar te kijken. Als hij op 45 toeren draait en je gaat erboven hangen lijkt het alsof een druppel in het water valt en ringen veroorzaakt.

Voor de enerverende pianomuziek van Erwin Stache bedacht Heid een cd-doosje dat hevig begint te kraken als je het opent en de cd eruit neemt. Kwestie van een fotocelletje en een chip. In totaal ontwierp hij de afgelopen tien jaar twaalf zeer uiteenlopende objecten. Tot de meest opzienbarende behoren jodellangspeelplaten waarop in het midden een miniatuuralp meedraait. Er zijn verschillende uitvoeringen van, alle echt afspeelbaar.

Ook het audioviseel werk Die Pein vom Haupt entfernen is een lust voor het oog. Op een vinylplaat van Felix Knoth, die het zenuwgestel evenmin onberoerd laat, bouwde Heid een zoötroop. Dat is een draaiende trommel met inkepingen, waarin filmstroken worden geplaatst. De luisteraar kan naar believen kiezen uit series springerige beeldjes van bezigheden als nagelbijten, rugkrabben en vloerkleedplukken.

De Gele Rijder, 23 maart, 15 tot 18 uur: geluidsobjecten van René Heid.
Met muziek van Af Ursin en Mars Wellink.
Website van Rund um den Watzmann: www.watzmann.nl

Copyright © 2003 De Gelderlander - alle rechten voorbehouden
Foto: Hans Broekhuizen